بررسی تجمع املاح در خاک تحت سیستم قطره ای زیرسطحی

با توجه به نقش مهم میزان شوری و تجمع املاح خاک در کشاورزی آبی، مطالعه تغییرات املاح خاک و نحوه توزیع آن­ها در خاک در روش­های مختلف آبیاری و مدیریت­های آبیاری نیاز است. پژوهش حاضر با هدف بررسی توزیع املاح سدیم، منیزیم، کلسیم و نسبت جذب سدیم در سه رژیم آبیاری منطبق بر مدیریت زارع (I1)، نیاز آبی (I2) و نیاز آبی و آبشویی (I3) در منطقه صفائیه در استان سمنان در طی دو سال زراعی 1392-1391 اجرا شد. نتایج نشان داد که میزان سدیم، منیزیم و نسبت جذب سدیم بعد از آبیاری نسبت به قبل از آبیاری کاهش یافت ولی مقدار کلسیم موجود در خاک تحت تأثیر زمان آبیاری قرار نگرفت. در دوره توسعه رشد بالاترین مقادیر نسبت جذب سدیم، سدیم و منیزیم به ترتیب در اعماق 75، 50 و 75 سانتی­متری مشاهده شد. بالا­ترین میزان سدیم و منیزیم در رژیم آبیاری I3 و در عمق خاک 75 سانتی­متری به ترتیب با مقدار 4/123 و 6/43 میلی­اکی­والان بر لیتر مشاهده شد. بالا­ترین میزان کلسیم در رژیم آبیاری I3 در عمق 25 سانتی­متری و به میزان 52 میلی­اکی­والان بر لیتر مشاهده شد. بیشترین مقدار SAR در عمق 75 سانتی­متری به میزان 4/12 بود که نشان­دهنده حرکت کلسیم به سمت بالا و زیر محل قرار­گیری قطره­چکان­ها است. همچنین اثرات متقابل رژیم آبیاری، عمق خاک و زمان آبیاری نیز نشان داد که بیش­ترین مقدار سدیم، منیزیم و کلسیم به ترتیب با مقادیر 8/131، 4/74 و 3/54 میلی­اکی­والان بر لیتر در تیمار آبیاری I3 در عمق 75 سانتی­متری و در زمان قبل از آبیاری مشاهده شد. بیشترین میزان نسبت جذب سدیم به مقدار 8/12 نیز متعلق به همین تیمار بود. تغییرات کلسیم در خاک تحت دو رژیم آبیاری I2 و I3 اهمیت مدیریت آبیاری را برای کنترل شوری نشان می­دهد. نتایج نشان داد که رژیم آبیاری I2 به دلیل تجمع کمتر میزان املاح سدیم و منیزیم در منطقه ریشه و کاهش بیشتر نسبت جذب سدیم نسبت به دو رژیم دیگر شرایط بهتری را دارا است.